Koeienmest wordt biogas in Rwanda

1 augustus 2023

In Rwanda koken 9 op 10 gezinnen nog altijd op brandhout of houtskool. Dat leidt niet alleen tot ontbossing en bodemerosie in de heuvels. Het draagt ook negatief bij tot de klimaatverandering.  Om aan de energiebehoefte van de groeiende bevolking te voldoen, wil Rwanda inzetten op biogas. En dat halen ze uit koeienmest en menselijk afval. Groene energie en veehouderij in Rwanda is een project van Dierenartsen Zonder Grenzen en hun lokale partner Imbaraga. We steunden dit klimaatproject in het Zuiden met een subsidie voor duurzame klimaatprojecten. We blikken er graag op terug. Want dankzij het project zijn niet alleen de leefomstandigheden van heel wat gezinnen verbeterd. Er is ook minder ontbossing, wat goed is voor het klimaat.

Snel naar

Van koeienmest tot biogas: hoe werkt het?

  1.  Koeienmest en menselijk afval worden in een daarvoor voorziene put verzameld en met water gemengd.
  2. Dit mengsel stroomt naar een koepelvormige kamer, waar het vergist wordt tot biogas. Deze vergistingskamer is luchtdicht, zodat er geen zuurstof bij kan komen. 
  3. Anaërobe bacteriën (d.i. bacteriën die zonder zuurstof kunnen overleven) breken het mengsel af. Hierdoor ontstaat biogas. Met dit biogas wordt gekookt.
  4. Maar ook wat overblijft na de vergisting krijgt een bestemming. Het dient als hoogwaardige organische meststof voor het veld.

Foto: Vergistingskamer | © VSF

Van 2007 tot 2023: een uitdagend pad naar duurzame energie

  • 2007 - De Rwandese regering lanceert een ambitieus nationaal biogasprogramma voor boeren. Het programma komt maar moeilijk van de grond. Het ontbreekt de boeren aan kennis, geld en motivatie.
  • 2013 - Dierenartsen Zonder Grenzen en haar lokale partner Imbaraga starten hun project. In 4 districten helpen ze de boeren met opleidingen en geven hen toegang tot microkredieten.
  • Van 2014 tot 2022:
    • Bouw van 650 nieuwe huishoudelijke biogasinstallaties en herstel van 173 oudere installaties, waarvan 334 met onze subsidies.
    • Installatie van132 regenwatertonnen. Deze zorgen tijdens het droogseizoen voor drinkwater voor het vee en water om het mest aan te lengen.
    • Aanpassen van 313 stallen om meer en makkelijker afval op te vangen.

Foto: Regenwaterton | © Victor Fitz - VSF

Beter voor mens en milieu

Voordelen voor de gezinnen

  • Vrouwen en kinderen moeten minder brandhout verzamelen en hebben dus meer tijd voor andere activiteiten.
  • Koken met groene energie is gezonder dan koken met houtskool of brandhout, dat slecht is voor ogen en luchtwegen.
  • Koeienmest en menselijk afval worden omgezet in kosteloze, groene energie om mee te koken. Hierdoor dalen de gezinsuitgaven met maar liefst 66% minder voor brandhout en 62% minder voor houtskool.
  • 313 stallen werden herbouwd voor een betere opvang van mest en urine. Deze circulaire veehouderij verhoogt ook de zorg voor het vee.

Voordelen voor het milieu

  • Minder brandhout = minder ontbossing en woestijnvorming, zodat ook de klimaatverandering vertraagt.
  • 132 watertonnen werden geïnstalleerd. Met het opgevangen regenwater werken de biovergisters beter. Regenwater gebruiken voor dieren en schoonmaken spaart drinkwater voor mensen. En tijd om water te halen. Daarnaast vermindert de opvang van regenwater ook het erosiegevaar bij felle regens.
  • Het afvalwater van de vergisting doet dienst als organische meststof en vervangt chemische meststoffen op de velden. Gezond en goedkoop.

Foto: Koken met biogas | © Victor Fitz - VSF

Lees meer over dit project

Leerpunten

Vandaag zijn nog 73% van de installaties optimaal in gebruik, toonde een recente studie aan. Een succes, want in vergelijking met plaatsen in Rwanda waar boeren niet begeleid worden, is dat veel meer. Hoe komt dat? En wat kan je leren uit dit project?

  • Werk samen met lokale partnerorganisaties. Zij kennen de bevolking en haar behoefte als geen ander.
  • Bewustmaking is de sleutel tot succes. Informeer, sensibiliseer, zorg voor een goede opleiding. Biogastechnologie was in dit project nieuw voor veel Rwandezen, dus kregen de boeren uitgebreid uitleg over de werking, de kosten, het onderhoud en de voordelen. 
  • Training in het gebruik en onderhoud van technische installaties is cruciaal. Zeker tijdens de meest kritieke fases. Leid lokale aannemers op om eventuele kleine defecten snel te herstellen. Dankzij een goed onderhoud hadden de biogasinstallaties in dit project een langere levensduur en zorgden ze voor een constante en duurzame levering van biogas.
  • Maak boeren mede-eigenaar van de technologie. Onderhandel met lokale microfinancieringsinstellingen zodat ze toegang krijgen tot krediet met verlaagde rentepercentages.

Subsidie voor duurzame klimaatprojecten in het Zuiden

Van begin 2020 tot eind 2021 ontving Dierenartsen Zonder Grenzen een subsidie van respectievelijk 116.974 en 110.000 euro voor haar project ‘Groene energie en veehouderij in Rwanda’. 

  • Heb je zelf een project in het Zuiden of ben je van plan om er één op te starten?
  • Zoekt jouw organisatie financiële steun voor een duurzaam klimaatproject in het Zuiden?

Bekijk ons aanbod

Meer weten over dit project of over de subsidie voor duurzame klimaatprojecten in het Zuiden?

016 26 72 38

Elke werkdag van 8:30 tot 17:00 uur.

subsidiesklimaat [at] vlaamsbrabant.be

Antwoord binnen 2 werkdagen.

Gepubliceerd op

1 augustus 2023